Áp suất dương hay áp suất âm? Hướng dẫn thiết kế phòng sạch đúng chuẩn

Giới thiệu

Trong thiết kế phòng sạch, việc lựa chọn áp suất dương hay áp suất âm là yếu tố kỹ thuật quyết định đến tính an toàn, hiệu quả và khả năng kiểm soát ô nhiễm. Đây không chỉ là vấn đề cơ học mà còn liên quan đến tiêu chuẩn ngành như ISO 14644, WHO GMP, FDA 21 CFR Part 11 và yêu cầu đặc thù của từng lĩnh vực như dược phẩm, thiết bị y tế hay vi sinh.

Bài viết này là hướng dẫn thiết kế phòng sạch đúng chuẩn, giúp bạn hiểu rõ về các loại áp suất, cách lựa chọn và bố trí hệ thống phù hợp với mục tiêu sử dụng.

Phân biệt áp suất dương và áp suất âm trong phòng sạch

Áp suất dương là gì?

Áp suất dương xảy ra khi áp suất không khí bên trong phòng sạch cao hơn so với bên ngoài. Luồng khí luôn di chuyển từ trong ra ngoài, ngăn không cho bụi bẩn xâm nhập.

Ứng dụng:

• Phòng sạch sản xuất dược phẩm
• Khu vực pha chế thuốc tiêm
• Phòng sạch sản xuất thiết bị y tế

Áp suất âm là gì?

Áp suất âm là khi không khí bên trong phòng có áp suất thấp hơn bên ngoài. Không khí bị hút vào thay vì đẩy ra ngoài.

Ứng dụng:

• Phòng cách ly vi sinh
• Khu vực xử lý hóa chất nguy hiểm
• Kho lưu trữ chất dễ lây nhiễm

Khi nào nên chọn phòng sạch áp suất dương hoặc áp suất âm?

Lưu ý: Một số khu vực sử dụng kết hợp áp suất dương và âm, tạo chênh áp có kiểm soát giữa các buồng.

Hệ thống chênh áp phòng sạch và vai trò trong thiết kế

Thiết kế phòng sạch đạt chuẩn cần đảm bảo:

• Mức chênh áp tối thiểu 10–15 Pa giữa các phòng có cấp độ sạch khác nhau (theo ISO 14644)
• Sử dụng hệ thống HVAC đồng bộ với cảm biến áp suất và bộ điều áp phòng sạch
• Có đồng hồ đo chênh áp lắp đặt tại cửa ra vào để giám sát
• Tích hợp hệ thống hiển thị áp suất phòng sạch trên bảng điều khiển hoặc BMS

Thiết kế sơ đồ chênh áp:

1. Phòng sạch trung tâm (áp suất cao nhất)
2. Các phòng xung quanh giảm dần áp suất
3. Khu vực hành lang/đệm trung gian giữ chênh lệch 5–10 Pa

Tiêu chuẩn áp suất trong phòng sạch GMP

Theo tiêu chuẩn phòng sạch GMP WHO và EU GMP, mức chênh áp cần đạt:

• Giữa phòng cấp A và B: ≥15 Pa
• Giữa phòng cấp B và C: ≥10 Pa
• Giữa phòng sản xuất và hành lang: ≥10 Pa

Phòng sạch Class 100 thường duy trì áp suất cao hơn môi trường xung quanh tối thiểu 12.5 Pa để đảm bảo luồng khí ra ngoài.

Cách kiểm soát áp suất phòng sạch hiệu quả

1. Thiết bị cần thiết:

• Bộ cảm biến chênh áp: đo áp suất theo thời gian thực
• Bộ điều áp: kiểm soát lưu lượng khí đưa vào và ra
• Đồng hồ đo áp suất cơ hoặc kỹ thuật số
• Hệ thống HVAC chính xác với khả năng điều chỉnh lưu lượng theo vùng

2. Vị trí lắp đặt cảm biến:

• Gắn ở đầu vào HVAC
• Tại cửa chính ra vào phòng sạch
• Tại các vách ngăn phân vùng

3. Kiểm tra định kỳ:

• Đo áp suất hàng ngày trước và sau ca sản xuất
• Ghi nhận biến động bất thường để điều chỉnh kịp thời

Phân loại phòng sạch theo áp suất – ứng dụng thực tế

Thiết kế phòng sạch dược phẩm cần lưu ý gì?

• Sắp xếp luồng khí từ sạch nhất đến ít sạch hơn
• Tránh dòng chảy ngược từ khu vực áp suất thấp về cao
• Tích hợp hệ thống cảnh báo nếu chênh áp vượt ngưỡng cho phép

Các câu hỏi thường gặp về chênh áp và áp suất phòng sạch

Áp suất dương là gì trong thiết kế phòng sạch?

Là áp suất cao hơn môi trường bên ngoài, đẩy khí sạch ra ngoài để ngăn ô nhiễm vào trong.

Khi nào nên dùng phòng sạch áp suất âm?

Khi cần giữ lại khí hoặc chất ô nhiễm bên trong phòng, tránh phát tán ra môi trường ngoài.

Cách điều chỉnh chênh áp giữa các phòng sạch?

Sử dụng bộ điều khiển lưu lượng, điều chỉnh tốc độ quạt hoặc áp suất đầu ra HVAC tại từng phòng.

Chênh áp bao nhiêu là đạt chuẩn GMP?

Từ 10–15 Pa tuỳ vị trí, theo hướng dẫn của ISO 14644 và GMP.

Phòng sạch có cần đo áp suất liên tục không?

Nên đo liên tục hoặc tối thiểu theo ca sản xuất. Hệ thống BMS hoặc thiết bị kỹ thuật số giúp theo dõi thời gian thực.

Kết luận

Áp suất dương hay áp suất âm? Hướng dẫn thiết kế phòng sạch đúng chuẩn là yếu tố cốt lõi trong việc xây dựng hệ thống phòng sạch đạt tiêu chuẩn. Tùy theo mục đích sử dụng và ngành nghề, bạn cần xác định loại áp suất phù hợp và duy trì chênh áp ổn định để đảm bảo chất lượng và an toàn sản xuất.

Thiết kế đúng từ đầu sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí, đạt kiểm định dễ dàng và tránh rủi ro vận hành sau này.

Thông tin tư vấn - thiết kế - thi công phòng sạch hãy liên hệ với Anh Khang Cleanroom nhé:

CÔNG TY CỔ PHẦN CƠ ĐIỆN PHÒNG SẠCH ANH KHANG Hotline: 1900 636 814 - 0902 051 222 Email: info@akme.com.vn Website: akme.com.vn Add: Lô B7 - Xuân Phương Garden - Phương Canh - Nam Từ Liêm - Hà Nội.